0117 Antybiotyki z natury

Antybiotyki są lekami, których zadaniem jest niszczenie bakterii chorobotwórczych lub hamowanie ich wzrostu. Mogą być stosowane w leczeniu zakażeń zarówno u ludzi, zwierząt, jak i roślin.
Nazywane są również lekami przeciwdrobnoustrojowymi i w ostatnich latach coraz częściej mówi się o ich nadużywaniu w lecznictwie oraz o wzrastającej oporności patogennych bakterii na ich działanie w wyniku nieprawidłowego stosowania. Należy zawsze przestrzegać zaleceń lekarza co do sposobu, dawki i czasu trwania przyjmowania antybiotyków.

Również w świecie roślin możemy spotkać się ze związkami naturalnymi, które wykazują podobne właściwości do antybiotyków syntetycznych. Chociaż mogą działać od nich słabiej, to nie wywołują braku wrażliwości bakterii na ich działanie. Trzeba jednak pamiętać, że i one też mogą wywoływać reakcje niepożądane.
Bakteriobójcze warzywa
Czosnek Jeżeli myślimy o naturalnych roślinach o działaniu antybiotycznym, to z pewnością na pierwszym miejscu będzie tak popularny czosnek. Posiada wyrazisty smak, charakterystyczny zapach i znany jest ze swoich licznych właściwości leczniczych. Już w czasach antycznych uchodził za bardzo cenny i wszechstronny lek. Swój zapach czosnek zawdzięcza m.in. związkom siarkowym. Poza tymi składnikami zawiera także flawonoidy, witaminy z grupy B, C, PP, prowitaminę A, sole mineralne oraz cukry. Intensywny zapach pojawia się dopiero po jego rozdrobnieniu lub pokrojeniu, ponieważ bezwonny związek siarkowy alliina rozpada się pod wpływem enzymów zawartych w komórkach czosnku, do allicyny o bardzo charakterystycznym zapachu i właściwościach bakteriobójczych. Sam czosnek i preparaty, które go zawierają, działają silnie przeciwbakteryjnie, a także przeciwgrzybiczo i przeciwwirusowo. Pobudzają pracę przewodu pokarmowego poprzez zwiększenie wydzielania soku żołądkowego i żółci, rozrzedzają wydzielinę z oskrzeli i pomagają w jej usunięciu, obniżają ciśnienie tętnicze, hamują odkładanie się cholesterolu w naczyniach krwionośnych i zmniejszają jego stężenie w surowicy krwi. Również poprawiają przepływ krwi w krążeniu obwodowym. Czosnek można przyjmować zapobiegawczo w leczeniu zakażeń górnych dróg oddechowych, w miażdżycy, nadciśnieniu tętniczym oraz w niedostatecznym wydzielaniu soków trawiennych.
Nie powinno się go stosować w ostrym nieżycie żołądka i jelit, obniżonym ciśnieniu krwi i w ciężkich chorobach wątroby. Podczas przyjmowania dużych ilości czosnku mogą wystąpić podrażnienia błony śluzowej żołądka i bóle wątroby, nudności, wymioty, zgaga, bóle brzucha. Może dochodzić również do reakcji alergicznych np. kontaktowego zapalenia skóry. Nie należy zażywać czosnku i jego preparatów łącznie z lekami o działaniu przeciwzakrzepowym, bo może to zwiększyć ryzyko wystąpienia krwawienia.
Cebula zwyczajna Jest popularnym warzywem o działaniu leczniczym. Zawiera podobnie jak czosnek m.in. związki siarki, flawonoidy, saponiny oraz polisacharydy. Dzięki nim świeża cebula, sok i wyciągi z niej otrzymywane działają przeciwbakteryjnie i mogą być stosowane w infekcjach górnych dróg oddechowych. Poza działaniem przeciwdrobnoustrojowym cebula obniża poziom lipidów i ciśnienie krwi oraz hamuje agregację płytek krwi.
Chrzan Bardzo charakterystyczny zapach i ostry, piekący smak ma także korzeń chrzanu pospolitego. Dzięki związkom siarkowym, które posiada, ma działanie bakterio- i wirusobójcze. Można też go stosować tak jak czosnek lub cebulę pomocniczo w schorzeniach bakteryjnych górnych dróg oddechowych. I podobnie jak te cebulowe należy zachować ostrożność w jego stosowaniu.
Więcej na ten temat w „działkowcu" 03/2016.

Źródło: „działkowiec" 03/2016, fot.: Shutterstock

Na jeden sezon

Nieodzownym elementem ogrodu rustykalnego są także gatunki sezonowe, które mogą stanowić osobne kompozycje albo też służyć jako uzupełnienia i wypełniacze rabat wieloletnich. Aster chiński ’Pinocchio’ to wyjątkowo dekoracyjna, karłowa odmiana o różnokolorowych kwiatach. Jest doskonała na obwódki, oraz do pojemników, kwitnie długo i obficie. Groszek pachnący ’Sweetie’ to niska odmiana tego ulubionego przez nasze babcie pnącza. Oprócz zastosowań na różnego rodzaju podporach, nadaje się również na kwiat cięty. Innym tradycyjnym pnączem jest wilec purpurowy np. ’Red Picote’ o czerowych kwiatach z białą obwódką lub ‘Morning Star’ – fioletowe z białą obwódką. Na rustykalnych rabatach nie powinno też zabraknąć atrakcyjnych owoców dyni ozdobnej. Godne uwagi są np. odmiany: ’Cobra’ – o niezwykłych owocach przypominających kobrę, ’Sweet Dumpling’ o owocach żebrowanych, w zielone pasy czy też ’Indy’ o owocach w różnych kształtach i kolorach. Niezaprzeczalnym królem aranżacji w stylu retro jest słonecznik, np. ’Vanille Ice’ o kremowobiałych kwiatach z brunatnoczarnymi środkami, a także najwcześniejsza, karłowa odmiana Suntastic – również do uprawy w pojemnikach.

Jak je stosować?

Retro piękności znakomicie wpisują się w ogrody w stylu naturalistycznym, w których nie rzuca się w oczy ingerencja człowieka. Kompozycje z nich tworzone powinny być nieregularne w kształcie, aby podkreślić ich naturalne piękno. Znakomitym sąsiedztwem będą różnego rodzaju kąciki wypoczynkowe, ścieżki, wejścia, tak aby można było zachwycać się urokiem i zapachem kwiatów. Niskie gatunki i odmiany, np. astrów, słoneczników, dalii, begonii, znakomicie prezentować się będą w tradycyjnych pojemnikach – najlepiej drewnianych, wiklinowych, glinianych. Wiele roślin retro, jak np. lilie, floksy, słoneczniki, dobrze nadaje się na kwiat cięty. Z wysokich malw i słoneczników można np. tworzyć kwitnące szpalery znakomicie prezentujące sią na tle np. drewnianego płotu.