Drukuj
 PIRAMIDA DLA SENIORÓW
  
Piramida IZZ
W starszym wieku szczególnie ważne jest przestrzeganie zasad prawidłowego żywienia oraz nieco inny styl życia niż w czasach młodości. Zmiany zachodzące w organizmie osób starszych dotyczą nie tylko wyglądu, ale także wszystkich narządów wewnętrznych.

 
 
 
  Inaczej funkcjonuje układ nerwowy, krążenia i pokarmowy. Istotnym problemem jest ubytek masy kostnej i związane z tym złamania. Są to procesy nieodwracalne, co nie oznacza, że nie mamy na nie wpływu. Odpowiednia dieta i styl życia znacząco mogą wpływać na jakość i długość życia.
 
Piramida opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia dla seniorów jest graficznym sposobem wyrażenia zasad prawidłowego żywienia. Podstawą jest styl życia, w którym ogromną rolę odgrywa aktywność ruchowa i społeczna.
 
1 poziom. Aktywność ruchowa Pozwala na wydatkowanie energii, którą czerpiemy z pożywienia i pomaga w zachowaniu odpowiedniej masy ciała. Z wiekiem zmienia się zapotrzebowanie energetyczne – kobieta w wieku 75 lat ma mniejsze dzienne zapotrzebowanie o ok. 200 kcal niż 50-latka, mężczyzna nawet o 300 kcal). Bardzo ważny jest aktywny wypoczynek, czyli np. systematyczne prace ogrodnicze na świeżym powietrzu. Duże znaczenie ma też aktywność społeczna, np. czynny udział w organizacji spotkań w ogrodach, wzajemna pomoc sąsiedzka. Jak wykazuje wiele badań, różnorodne kontakty z rodziną, sąsiadami, znajomymi itd. wydłużają życie i zmieniają jego jakość.
 
2 poziom. Warzywa i owoce Są podstawą żywienia. Składniki w nich zawarte w istotny sposób wpływają na zahamowanie rozwoju różnych chorób, np. układu krążenia, cukrzycy, otyłości, nowotworów. Zdrowa dieta powinna zawierać przynajmniej 500 g warzyw i owoców każdego dnia rozłożonych np. na 5 porcji. Jako 1 porcję przyjęto 100 g warzyw lub owoców (ze skórą i pestką), 250 ml soku (1 szklanka), ale powinna ona zastępować tylko 1 porcję warzyw lub owoców w ciągu dnia. Produkty te codziennie powinny stanowić praktycznie połowę tego, co jemy. Ale ważne są właściwe proporcje: 3/4 powinny stanowić warzywa, a 1/4 owoce. Ideał to 3 porcje warzyw i 2 porcje owoców.
 
3 poziom. Produkty zbożowe Są źródłem energii dla pracy mięśni i funkcjonowania organizmu. Warto sięgać po pieczywo razowe i typu graham, czy też po znakomite polskie kasze (3–4 porcje produktów zbożowych).
 
4 poziom. Produkty mleczne W diecie należy uwzględniać przynajmniej 2 porcje produktów mlecznych, mogą być bez laktozy.
 
5 poziom. Białko Zaleca się 1 porcję ryby lub drobiu bądź chudego mięsa albo nasion strączkowych. Ograniczać należy spożycie mięsa czerwonego (wołowe, wieprzowe) do 0,5 kg w tygodniu. Z produktów mlecznych i mięsnych należy wybierać te o mniejszej zawartości tłuszczu.
 
6 poziom. Tłuszcze Ważne są zwłaszcza tłuszcze roślinne – wystarczy 1 łyżeczka dziennie.
 
Ponadto pamiętajmy, że...
– Należy zachować rozsądek i umiar w spożywaniu tłuszczu, soli i cukru. Nadmiar soli sprzyja nadciśnieniu tętniczemu, powstawaniu nowotworów żołądka, otyłości. Cukier nie dostarcza żadnych składników odżywczych (tylko smak i kalorie). Zamiast słodyczy jedzmy owoce i orzechy, ale też w umiarkowanej ilości.
 
Ważna woda Zaleca się, by ogólna ilość wypijanych płynów (wody, napojów) wynosiła przynajmniej 2 litry. Podstawę powinna stanowić woda.
 
Warto wiedzieć Nowością jest obecność w piramidzie kawy i herbaty – do 2 filiżanek dziennie, jeśli brak przeciwwskazań. Liczne badania wykazały ich korzystny wpływ na kondycję układu nerwowego oraz choroby neurodegeneracyjne np. Alzheimera.
 
dr n. med. Agnieszka Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Źródło: „działkowiec" 09/2018
 
Więcej praktycznych porad: w artykule „Piramida dla seniorów" miesięcznik „działkowiec" 09/2018 (dostępny u Wydawcy tel. 22 101 34 33 lub 34):
 
Rys: IŻiŻ w Warszawie
 

Na jeden sezon

Nieodzownym elementem ogrodu rustykalnego są także gatunki sezonowe, które mogą stanowić osobne kompozycje albo też służyć jako uzupełnienia i wypełniacze rabat wieloletnich. Aster chiński ’Pinocchio’ to wyjątkowo dekoracyjna, karłowa odmiana o różnokolorowych kwiatach. Jest doskonała na obwódki, oraz do pojemników, kwitnie długo i obficie. Groszek pachnący ’Sweetie’ to niska odmiana tego ulubionego przez nasze babcie pnącza. Oprócz zastosowań na różnego rodzaju podporach, nadaje się również na kwiat cięty. Innym tradycyjnym pnączem jest wilec purpurowy np. ’Red Picote’ o czerowych kwiatach z białą obwódką lub ‘Morning Star’ – fioletowe z białą obwódką. Na rustykalnych rabatach nie powinno też zabraknąć atrakcyjnych owoców dyni ozdobnej. Godne uwagi są np. odmiany: ’Cobra’ – o niezwykłych owocach przypominających kobrę, ’Sweet Dumpling’ o owocach żebrowanych, w zielone pasy czy też ’Indy’ o owocach w różnych kształtach i kolorach. Niezaprzeczalnym królem aranżacji w stylu retro jest słonecznik, np. ’Vanille Ice’ o kremowobiałych kwiatach z brunatnoczarnymi środkami, a także najwcześniejsza, karłowa odmiana Suntastic – również do uprawy w pojemnikach.

Jak je stosować?

Retro piękności znakomicie wpisują się w ogrody w stylu naturalistycznym, w których nie rzuca się w oczy ingerencja człowieka. Kompozycje z nich tworzone powinny być nieregularne w kształcie, aby podkreślić ich naturalne piękno. Znakomitym sąsiedztwem będą różnego rodzaju kąciki wypoczynkowe, ścieżki, wejścia, tak aby można było zachwycać się urokiem i zapachem kwiatów. Niskie gatunki i odmiany, np. astrów, słoneczników, dalii, begonii, znakomicie prezentować się będą w tradycyjnych pojemnikach – najlepiej drewnianych, wiklinowych, glinianych. Wiele roślin retro, jak np. lilie, floksy, słoneczniki, dobrze nadaje się na kwiat cięty. Z wysokich malw i słoneczników można np. tworzyć kwitnące szpalery znakomicie prezentujące sią na tle np. drewnianego płotu.