Ostatnio bardzo modne staje się urządzanie ogrodów polegające na świadomym kształtowaniu ich przestrzeni pod kątem hortiterapii. Na łamach „działkowca” od numeru czerwcowego do październikowego zaprezentowaliśmy cykl artykułów poświęcony terapeutycznej roli ogrodów.

    
Potrzeba otaczania się roślinami jest znana od dawna. Dzisiaj posiadanie działki, ogrodu, czy choćby małego balkonu z zadbanymi roślinami zaspokaja nasze potrzeby estetyczne, jest także wyrazem prestiżu. Coraz częściej wspomina się jednak o roli zdrowotnej roślin, o ich właściwościach oczyszczania powietrza, zarówno w ogrodach, jak i wewnątrz mieszkań. Z zadowoleniem obserwujemy jak rośliny rozwijają się, kwitną. Rośliny mają bezpośredni wpływ na nasze zdrowie.

Prace w ogrodzie z dziećmi planujemy tak, by składały się z prostych etapów. Powinny być spójne, krótkie, skupiające uwagę dziecka. Naukę przedstawiamy zabawnie. Pracujemy z dziećmi tak, by same coś odkrywały. Eksperymentujemy z roślinami, np.: przez zwiększenie dawki nawozu, wody, słońca. Dzieci najwięcej się uczą coś robiąc. Jak najczęściej nagradzamy za pomoc czy dobrze wykonane zadanie. Jest to najskuteczniejsza motywacja. Na koniec podsumowujemy prace w formie luźnej rozmowy z dziećmi; pytamy np.: Co podobało się im najbardziej? Co chciałyby robić następnym razem?

 Działka lub ogród to najzdrowsze hobby dla osób starszych, sprawia radość, pomaga zachować sprawność. Ogród dla osób starszych powinien być założony według prostego planu, z szerokimi, wyrównanymi ścieżkami. Trzeba w nim wygospodarować chłodne, ocienione miejsce do odpoczynku w pozycji siedzącej: ławki, krzesła, stół umieszczone na wyrównanej powierzchni. W sklepach ogrodniczych trzeba szukać narzędzi lekkich, np. aluminiowych czy z włókna szklanego. Produkowane są także narzędzia z wydłużonymi trzonkami umożliwiające pracę w ogrodzie osobom, które nie mogą się schylać.

Na dobre samopoczucie wpływają także zajęcia zbliżające ludzi: wspólne posiłki w ogrodzie, małe uroczystości na działce. Warto je organizować wspólnie z sąsiadami. Brak kontaktów z ludźmi jest niekorzystny dla zdrowia, może być przyczyną depresji. Ze względu na zdrowie trzeba starannie pielęgnować kontakty z przyjaciółmi i rodziną. Doskonałym miejscem do tego służącym jest działka.

Hortiterapia ułatwia psychiczne przystosowanie się do niesprawności fizycznej, odrywa od codziennych problemów. Dla takich osób wprowadzamy podwyższone rabaty z ziołami i warzywami (łatwymi w uprawie). Rabaty powinny być podwyższone o mniej więcej 60 cm powyżej poziomu gruntu i mieć szerokość od 1 do 1,5 m. Rabaty o takich proporcjach pozwolą na swobodne pielenie, podlewanie czy dosadzanie roślin z pozycji osoby siedzącej na wózku. Ważne jest by przy zakładaniu działki zakupić nasiona traw o wysokiej odporności na deptanie, aby trawnik mógł znieść częste poruszanie się po jego powierzchni wózkiem inwalidzkim. Dobre rozwiązanie to trawa wysiana w kratce z tworzywa sztucznego, taka powierzchnia jest bardziej wyrównana niż trawnik tradycyjny.

Niedowidzący lub niewidomi odbierają typowy ogród jako nieprzystępny. Koncepcja ogrodu dla takich osób powinna bazować na odpowiednio dobranych roślinach i elementach wyposażenia działki zaprojektowanych tak, by oddziaływać na zmysły. W typowych ogrodach nacisk położony jest na wizualne aspekty (barwę). Natomiast aktywizacja dotyku, węchu, słuchu, smaku wzbogaca odbiór ogrodu, czyniąc go atrakcyjnym zwłaszcza dla osób, które nie widzą. Dźwięk pełni ważną funkcję informacyjną pozwalającą na poruszanie się w przestrzeni działki, ponieważ po dźwiękach charakterystycznych dla danych wnętrz ogrodowych osoby niewidome poznają gdzie się znajdują. Należy też umieścić akcenty zapachowe w ważnych punktach działki, przy ławce, altanie, co ułatwi odnalezienie ich osobom niewidomym.

(DT)