dr Zbigniew Jarosz, UP w Lublinie

Jednym z podstawowych czynników decydujących o żyzności gleby jest prawidłowy rozwój organizmów zasiedlających to środowisko. Dzięki specyficznej działalności pożytecznej flory i fauny glebowej (np. dżdżownic i innych organizmów) następuje wzbogacenie warstwy uprawnej w azot, poprawa warunków wzrostu systemu korzeniowego, a także uwalniane są składniki pokarmowe, dotychczas niedostępne dla roślin. Jednym z najważniejszych zadań tych organizmów jest przemiana glebowej materii organicznej. Resztki roślinne, obumarłe szczątki zwierzęce i materia wniesiona w postaci nawozów organicznych są rozkładane i częściowo przetwarzane w próchnicę (humus).  

Stosowanie pestycydów, nadmierne dawki nawozów mineralnych, uprawa w monokulturze, a nawet niewłaściwie wykonane zabiegi agrotechniczne, to główne powody ograniczania ilości pożytecznych organizmów w glebie. Nawet przekopywanie gleby, bywa zgubne dla niektórych żywych form w środowisku korzeniowym. Zabójcze dla mikroorganizmów może być wapnowanie, gdy użyte są gwałtownie działające nawozy tlenkowe (CaO). Zubożenie gleby z pożytecznych organizmów prowadzi do niekorzystnych zjawisk „zmęczenia” lub nawet jej „wyjałowienia”.

W prawidłowo prowadzonym kompostowniku przemiany zachodzą sprawnie bez dodatku stymulatorów rozkładu. Szczepionki kompostowe pomagają zwiększyć bioróżnorodność glebową. Zawierają one zwykle wyselekcjonowane mikroorganizmy, wyspecjalizowane w rozkładzie substancji organicznej i bezpieczne dla użytkowników ogrodów.

 Obecnie w sprzedaży jest wiele preparatów, pomagających przywrócić glebie naturalną równowagę biologiczną. Oferowane są one nieraz w kilku odmianach przeznaczonych do wybranych upraw, np. do iglaków, warzyw, trawników. Dostępne też być mogą w formie płynnej, proszku czy granulek.

Przy ich regularnym stosowaniu poprawia się struktura gleby, stabilizuje jej prawidłowy odczyn, wzrasta zawartość próchnicy, zwiększa się dostępność składników pokarmowych, zanikają też objawy typowego zmęczenia gleby, tak charakterystycznego dla upraw wieloletnich. Sposoby stosowania to najczęściej: mieszanie z glebą, podlewanie lub jej opryskiwanie podczas przedwegetacyjnego przygotowania stanowiska, jak i w trakcie uprawy roślin.

Zjawisko mikoryzy znane jest od dawna, ale dopiero w ostatnich latach zaczęto doceniać rolę grzybów w życiu roślin wyższych i wykorzystywać je w praktyce. Mikoryza to rodzaj specyficznej współpracy między grzybem a rośliną wyższą, opartej na obopólnej korzyści (lepsze zaopatrzenie w wodę i składniki pokarmowe, poprawa ogólnej odporności roślin, lepsze odżywianie się grzyba). W naturalnych warunkach mikoryza jest zjawiskiem powszechnym. Ocenia się, że 95% roślin funkcjonuje dzięki współpracy z grzybami. W wielu sytuacjach w ogrodzie uzasadnione jest więc zastosowanie odpowiednich szczepionek mikoryzowych. Są to biopreparaty zawierające grzyby mikoryzowe na nośniku z substancji organicznej (np. torf). Obecnie można nabyć preparaty mikoryzowe dla wybranych grup roślin (np. warzyw, roślin iglastych) a nawet dla poszczególnych gatunków (np. dla hortensji). Preparaty te stosuje się jednorazowo przy sadzeniu roślin lub już w trakcie ich uprawy. Szczepionkę najlepiej wprowadzić jak najbliżej korzeni, co przyspieszy rozpoczęcie współpracy rośliny z grzybem. 

Uwaga: preparaty wzbogacające życie biologiczne gleby dostępne są w naszym sklepie internetowym: www.dzialkowiecsklep.pl