błonnik pokarmowy cz. 1
dr n. med. Agnieszka Jarosz Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie
Korzyści zdrowotne błonnika
Błonnikowi pokarmowemu (włókno pokarmowe) przypisuje się bardzo duże znaczenie w profilaktyce wielu chorób, a tym samym w zachowaniu zdrowia. Błonnik pokarmowy ma minimalną wartość energetyczną i nie należy do substancji aktywnych biologicznie, nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym człowieka. Powiększa objętość treści pokarmowej, spełniając w ten sposób rolę wypełniacza w przewodzie pokarmowym. Duża jego zawartość odgrywa więc istotną rolę w utrzymaniu właściwej masy ciała.
● Profilaktyka próchnicy
W zapobieganiu próchnicy podkreśla się znaczenie higieny jamy ustnej, zmniejszenie spożycia cukrów, zapominając o roli błonnika.
Już w jamie ustnej włókno pokarmowe (błonnik) wpływa na jej funkcje sensoryczne, motoryczne i wydzielnicze. Pożywienie zawierające włókno wymaga dokładnego rozdrobnienia, co powoduje wzmożony wypływ śliny działającej ochronnie na zęby poprzez wymywanie resztek pokarmowych. Ponadto wzrost produkcji śliny dodatkowo rozcieńcza cukry, które stanowią główną pożywkę dla bakterii powodujących próchnicę.
● Pobudzenie pracy przewodu pokarmowego
Przewlekłe zaparcia są coraz częściej poważnym problemem zdrowotnym wielu osób. Większość przypadków spowodowana jest czynnościowymi zaburzeniami przewodu pokarmowego. Najważniejsze czynniki etiologiczne zaparć to: nieprawidłowa dieta i brak odpowiedniej aktywności fizycznej.
Natomiast pokarmy bogate w błonnik zwiększają objętość treści pokarmowej w jelicie cienkim poprzez wiązanie wody, jak i zwiększone wydzielanie soków trawiennych, pobudzają ukrwienie jelit i wpływają na ich perystaltykę. Włókna nierozpuszczalne w wodzie przyspieszają pasaż jelitowy. Ale najważniejszym obszarem oddziaływania błonnika jest okrężnica. Błonnik wpływa na objętość stolca, rozwój pożądanej flory bakteryjnej jelita, a w konsekwencji na czas pasażu i rytm wypróżnień. Również należy pamiętać, iż sama obecność błonnika pokarmowego w świetle jelita grubego powoduje mechaniczne drażnienie jego ściany, pobudzając tym samym perystaltykę przewodu pokarmowego.
Ponadto włókno pokarmowe może wpływać na wydalanie wielu substancji, jak: lipidów, azotu, steroli i składników mineralnych.
● Wpływ na cukier i cholesterol
Oprócz dobrodziejstw wobec chorób przewodu pokarmowego współczesne badania wskazują, że zwiększenie udziału błonnika pokarmowego w diecie może przeciwdziałać powstawaniu wielu chorób, m.in. miażdżycy, cukrzycy typu II.
Owoce, a także niektóre warzywa zawierają pektyny, należące do rozpuszczalnej frakcji błonnika, które działają korzystnie m.in. na stężenie cholesterolu we krwi. Najwięcej pektyn zawierają takie owoce, jak: jabłka, owoce cytrusowe oraz warzywa korzeniowe.
|