Mała architektura ogrodowa to wszelkie niewielkie obiekty budowlane – mogą być to murki oporowe, szklarnie, placyki, pergole, trejaże, ławki, rzeźby itp. Stanowią one szkielet kompozycji ogrodu. Najczęściej to właśnie od tych elementów zaczyna się planowanie zagospodarowania działki.

 Obiekty małej architektury często pełnią funkcje praktyczne. Ogrodzenie pozwala na zamknięcie terenu, murki oporowe zapobiegają osuwaniu się ziemi, ścieżki dają możliwość wygodnego przemieszczania się, a altana pozwala na odpoczynek w cieniu lub chroni przed deszczem. Typowo dekoracyjne elementy małej architektury, takie jak rzeźby, donice pomagają zbudować ciekawą kompozycję i zaaranżować atrakcyjne widoki. Styl i użyte materiały muszą pasować do siebie nawzajem, do bryły budynku i wystroju wnętrz altany lub domu oraz do roślinności.

Zasady dobierania małej architektury:

1. Kolejność realizacji
Lokalizację małej architektury warto zaplanować przed posadzeniem roślin. Zarówno ze względów praktycznych – przy pracach budowlanych roślinność może zostać uszkodzona, jak i ze względu na kompozycję ogrodu. Dużo łatwiej jest uzupełnić zielenią obiekty budowlane, niż małą architekturę dostawić do istniejących roślin.

2. Lokalizacja
Ogród to miejsce relaksu. Korzystanie z niego powinno być wygodne, dlatego przy wykonywaniu projektu, warto wykorzystać wszystkie atuty działki, a niedostatki zamaskować lub zrekompensować. Elementy małej architektury służące do wypoczynku – tarasy, altany, siedziska, stelaże lub słupki na hamaki należy sytuować w miejscach nasłonecznionych, niezbyt wietrznych. Jeśli słońca jest za dużo, dobrze jest zamontować delikatne zadaszenie, np. w formie żagla. Nieatrakcyjne widoki zamaskować można za pomocą trejaży porośniętych pnączami. Taras lub kącik wypoczynkowy powinny być ustawione tak, aby z nich roztaczał się ładnych widok.

3. Umiar
O ile specyfika działki wymusza zastosowanie niezbędnych elementów małej architektury, takich jak murki oporowe, ogrodzenia, schody czy nawierzchnie, o tyle dodatkowe elementy dekoracyjne należy stosować z umiarem i dostosować ich liczbę do powierzchni działki. Dobrze będzie wyglądała rzeźba ustawiona na osi widokowej, przy zejściu z tarasu, na rabacie wśród roślinności lub przy ławce, ale jeżeli mamy niewielką działkę, ustawienie posągów we wszystkich tych lokalizacjach nie będzie dobrym pomysłem.

4. W jednym stylu
Mała architektura powinna być dopasowana do stylu budynku (altany lub domu). Często lepszym rozwiązaniem niż kupno gotowych elementów, jest ich zaprojektowanie. Da to pewność, że zaplanowane konstrukcje będą spójne i będą do siebie pasować. To co może ułatwić prace nad projektowaniem małej architektury, to nawiązanie do materiałów użytych przy budowie budynku. Jeżeli np. elewacja ma elementy wykonane z cegły lub kamienia, dobrze jest powtórzyć ten materiał w ogrodzie. Z cegły wykonać można murki, siedziska, ścieżki lub fragmenty pergoli. W bardziej nowoczesnych i minimalistycznych ogrodach cegłę lub kamień zastąpić można betonem architektonicznym. Jest to specjalny rodzaj betonu o gładkiej, przyjemnej w dotyku, lekko porowatej nawierzchni. W ogrodach rustykalnych najlepiej sprawdzi się drewno. Siedziska wykonać można z drewnianych pni lub konarów. Tarasy i rabaty dobrze będą wyglądały urozmaicone o wolnostojące donice z roślinnością kwitnącą. Do wiejskiego ogrodu najlepiej pasowały będą donice ceramiczne. Wykorzystać można też stary kamionkowy garnek lub drewnianą beczkę do kiszenia ogórków.

5. Dopasowanie do roślinności
Roślinność powinna być spójna z małą architekturą. Pod uwagę należy wziąć styl i materiał oraz gabaryty zaplanowanych budowli. Na małej działce altanie towarzyszyć powinny karłowe krzewy i nisko rosnące drzewa. Przy potężnym domu śmiesznie będą wyglądać miniaturowe iglaki czy drzewa strzyżone w małe kule. Taka konstrukcja wymagać będzie mocnej oprawy. Posadzić można przy niej duże drzewo. Klasyczne rzeźby potrzebują odpowiedniego wyeksponowania. Dobrym tłem będzie żywopłot cisowy lub grabowy. Jeżeli stoją na rabacie, mogą rosnąć pod nimi niskie rośliny okrywowe, np. bluszcz, kopytnik, runianka japońska. Ściany wodne, zarówno te klasyczne, jak i bardziej nowoczesne, najładniej będą wyglądały wyłaniając się z gęstej roślinności. Koło ściany wodnej dobrze jest posadzić pnącza, np. winobluszcz lub hortensję pnącą. W ogrodach inspirowanych stylem skandynawskim, w których mała architektura wykonana będzie najczęściej w odcieniach szarości oraz naturalnego drewna, dobrze jest zasadzić trawy ozdobne, np. mało wymagające trzcinniki ostrokwiatowe.

mgr Maja Kłoczko, architekt krajobrazu
(źródło „Dz" 2/2019, fot. Shutterstock.com)